پرونده قطعات تقلبی الکترونیکی – قسمت اول

به نام خالق فن.
من دایدالوس هستم! عاشق خلاقیت و ابتکار. اما مدتی است که به دلیل نارضایتی همکاران، ناچار شدم تا با همراهی سیسوگ پرونده یک جنایت را بررسی کنم. یک جنایت وسیع و بین‌المللی یک تجارت سیاه، تجارت قطعات تقلبی الکترونیکی! روزی از روزها در دفتر خود نشسته بودم که تلفن زنگ خورد …

یعنی کی پشت خطه؟
دیدم زئوس زنگ می‌زند …
تلفن را جواب دادم …

زئوس آشفته و نگران بود، او به من گفت: “سیسوگ به کمک تو نیاز دارد، مهندسان زیادی قربانی قطعات تقلبی الکترونیکی شده‌اند، جزییات پرونده و مشخصات قربانی‌ها را برایت می‌فرستم!”. و اینگونه شد که کارآگاه سیسوگ و دستیارش دالدایوس وارد یک ماجرای پیچیده‌ای شدند …
اندکی گذشت و حکم ماموریت برام ارسال شد:

وای! چه افتخاری! زئوس اطلاعات محرمانه‌ای برایم فرستاد، بسته‌ای شامل نام قربانیان و مظنونین، تعدادی سرنخ و …

سپس شروع به طبقه‌بندی اطلاعات کردم. البته بعدتر کارآگاه سیسوگ به من توصیه کرد که مشخصات کامل مظنونین و قربانیان را ذکر نکنم. مدتی گذشت و ما اطلاعات رو طبقه‌بندی کردیم. متوجه شدیم ما با یکی یا دو مجرم طرف نیستیم! با مافیای تمام عیار طرفیم! آن هم در سطح بین‌المللی! یک مجرم تحت تعقیب با نام “پدر خوانده” سردسته تمام این شرارت‌ها بود، اما هیچ ردی از خودش بجا نگذاشته بود. برای پیدا کردن سرنخ، پرونده‌ها را زیر و رو کردیم، به یک کیس برخورد کردم که خیلی تکان‌دهنده بود. جوانکی در یک شرکت مشغول به کار شده بود، بردهایی طراحی کرده بود که به شبکه‌ی CAN متصل می‌شد، در پرونده درج شده بود که نمونه‌های اولیه خوب کار کرده بود، اما وقتی صدها عدد از این برد تولید شده بود، حدود نیمی از بردها کار نمی‌کرد، مهندس جوان هر کاری که توانست انجام داد، اما مشکل پیدا نشده بود و از کار خود اخراج شده بود.

دلم به حالش سوخت، با او تماس گرفتم.

– سلام مهندس جوان! من دالدایوس هستم! در مورد مشکلت با بردهای شرکت سوالاتی داشتم.

– سلام قربان. دیگه مهم نیست! من اخراج شدم!

– اگه اطلاعات بردهایی که کار نمی‌کنه رو بهم بدی، قول می‌دم با کارفرمایت صحبت کنم و تو را به کار برگردانم!

– اِممم قربان جدی میگویید؟

– بله!

– من دلیل را پیدا کردم ولی دیر شده!

– بگو ببینم چی شد؟

– ما برد ها را که به کارخانه مونتاژ فرستادیم، قطعه کم آوردیم. اون قطعه کنترلر شبکه بود و عجله داشتیم. فروشگاه‌هایی هم که نزدیک بودند موجود نداشتند. تعدادی قطعه از فروشگاه حاجی ارزونی خریدیم، بعضیاشون خوب بودند، اما بعضیا نه، اون قطعات چاپ عجیبی داشتند.

– عجب! آدرس حاجی ارزونی رو برام بفرست! من هماهنگ میکنم فردا برگردی سر کارت!

– ممنونم قربان!

تلفن را که قطع کردم بلافاصله یک یادداشت برای سیسوگ فرستادم: ” اولین مظنون پیدا شد. ولی باید یه نفر رو به کارش برگردانی!”
سیسوگ برایم پیام فرستاد: “دالدایوس، احتیاط کن و برو ازش باز جویی کن! اون جوان رو من به کارش بر می‌گردانم!”
بلافاصله راهی بازار شدم و فروشگاه حاجی ارزانی رو پیدا کردم. رفتم داخل فروشگاه، یک مرد عجیب غریب آمد جلو و گفت فرمایش؟

– من دالدایوس هستم!

– خب باش!

– بهش گفتم ساعتتو ببین، دقیقا 30 ثانیه مونده تا در مورد اون قطعاتی که ماه قبل به این شرکت فروختی به من آمار بدی، وگرنه …

– وگرنه چی؟!

– وگرنه تو را تجزیه می‌کنم و از کربن بدنت مقاومت درست می‌کنم، من از طرف سیسوگ مامور هستم!

خلاصه تا اسم سیسوگ رو شنید، آب دهانش رو قورت داد و گفت: “قربان کار من نبود. من اون قطعات رو از چین خریدم، دیدم قیمتش خوبه، تمامشو خریدم، اون جوان هم چند روز قبل کارش لنگ بود، قطعاتو بهش دادم. همین.”

– عجب، اطلاعات جایی که قطعاتو خریدی برام بنویس، یک نمونه از قطعه هم به من بده!

ظاهرا قطعات از یک فروشگاه کوچک در چین خریداری شده بود. سیسوگ عازم چین شد تا اطلاعات بیشتری کسب کند. من هم قطعات رو به آزمایشگاه فرستادم. در این بین قطعات مشابهی رو پیدا کردم، قطعات نو بودند ولی کار نمی‌کردند. با کمپانی سازنده یکی از قطعات تماس گرفتم. آنها نیز گفتند: “برای اجتناب از قطعات الکترونیکی جعلی ما با بازبینی بصری همه بسته‌بندی‌ها شروع می‌کنیم. برخی از علائم زیر را جویا شوید:

– وجود اشتباه در برچسب تولید کنندگان.

– تایید اینکه کد تاریخ‌های بر روی برچسب، نشانگر تاریخ کدهای مربوطه می‌‌باشد.

– کد تاریخ‌‌هایی که ممکن نیست! به طور مثال تاریخ جنگ جهانی اول، یا تاریخ 80 سال بعد، حتی ماه هفدهم سال!

– اگر قطعات حساس به رطوبت باشند، آنها نیاز به یک بسته خشک و یک نشانگر رطوبت دارند. اغلب تقلبی‌ها برخی از کارت‌های حساس به رطوبت مورد نیاز را فراموش می‌کنند. همینطور الزامات دیگر را معمولا می‌توان در برگه مشخصات قطعه یافت.

چند روز بعد سیسوگ از چین برگشت، سرنخ‌های خوبی را در قالب یک گزارش تحویل من داد: “راهنمای تشخیص قطعات تقلبی الکترونیکی از قطعات اصلی”.

با این گزارش همراه باشید:

تجارت قطعات تقلبی الکترونیکی در چین، بسیار رشد پیدا کرده است.

انبوهی از بردهای الکترونیکی، ضایعات کارخانه‌ها و … از راه دریا به کشور هنگ کنگ می‌رود و در آنجا نیز به مرز چین ترانزیت و یا قاچاق می شود.

در چین و بخصوص منطقه شنزن، کارگاه‌هایی جهت باز سازی (ReNew) و حتی جعل قطعات الکترونیک وجود دارد. در ادامه راهکارهایی جهت شناسایی قطعات تقلبی الکترونیکی معرفی خواهد شد. پیش از هر چیزی شایان ذکر است که خرید کلیه قطعات بایستی از مراجع رسمی و معتبر انجام گیرد. البته متأسفانه در کشور ما قطعات تقلبی و بازسازی شده بسیار زیاد هستند. بیشتر جعل قطعات، شامل نیمه‌هادی‌ها و به خصوص آی سی‌ها است.

همچنین جعل قطعات به چند روش صورت می پذیرد:

گزارشات سیسوگ اطلاعات خوبی را در برداشت، همچنین سیسوگ گفت که “پدر خوانده” در چین کارگاه‌های زیادی دارد، توی بعضی از این کارگاه‌ها، مزد کارگران بسیار ناچیز است.

چند روز بعد یک گزارش به دست ما رسید:

راهکارهای جلوگیری از دریافت قطعات تقلبی الکترونیکی

برای تشخیص قطعات تقلبی الکترونیکی شما همچنین باید یک میکروسکوپ با حداقل بزرگنمایی X33 داشته باشید. همچنین مهم است که شما یک دوربین نصب شده بر روی میکروسکوپ خود داشته باشید. بعضی از فرآیندهای تشخیص قطعات تقلبی الکترونیکی، شما را مجبور به ارسال کپی عکس‌ها به منابع مختلف برای ارزیابی آن‌ها می‌کند. علاوه بر یک میکروسکوپ، شما نیاز به یک حلال برای بررسی طولانی بودن دوام علامت گذاری‌های چاپ شده روی قطعه دارید. استون یک ماده شیمیایی رایج برای این تست است، اما روش پیشنهادی یک حلال کمتر سخت است ترکیبی از 3 ذره معدنی و یک بخشی الکل است. این مخلوطی است که در استاندارد نظامی MIL-STD-883 (روش 2015.13) برای تعیین مقاومت چاپ روی قطعات بکار می‌رود.

با ما همراه باشید تا در قسمت دوم این مقاله شما را با انواع راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارهای عملی برای تست قطعات تقلبی الکترونیکی آشنا کنیم.