آموزش, توصیه شده, قطعات الکترونیکی فیک, متفرقه, معرفی, مقاله های سیسوگ

پرونده قطعات تقلبی الکترونیکی – قسمت دوم

تشخیص قطعات تقلبی الکترونیکی

در قسمت اول با همراهی سیسوگ، پرونده قطعات تقلبی الکترونیکی را بررسی کردیم. به‌موجب حکمی که سیسوگ ارسال کرد، مقرر شد تا با کمک زئوس، شخص کاراگاه سیسوگ و دستیارش دایدالوس وارد یک ماجرای پیچیده شویم. در قسمت دوم، قصد داریم تا شمارا با گزارش کاملی از این مأموریت، و انواع راه‌کارهای عملی برای تست قطعات الکترونیکی تقلبی آشنا کنیم.

 

بررسی برخی راهکارها

 

بررسی بدنه

بیشتر مدارهای مجتمع پلاستیکی دارای حفره‌هایی هستند که به‌طور هدفمند در طی فرآیند قالب ساخته‌شده‌اند.
بعضی از آنها یک یا چند علامت برای استفاده در فرآیند جایگذاری و مونتاژ قطعات دارند، اما برخی دیگر فقط در حین قالب‌گیری پلاستیکی به وجود آمده‌اند.
کارشناسان شرکت‌های تولیدکننده گفته‌اند که حفره‌های قالب گرفته‌شده، باید شکل تمیزی داشته باشند. بررسی این نکات، اولین راه تشخیص قطعات تقلبی است. تقریباً تمام قطعات تقلبی در فرایند بازسازی، دیگر تمیز و سازگار نمی‌مانند. از روی همین موضوع ساده، می‌توان یک تشخیص اولیه برای  مشخص کردن قطعات تقلبی و دست‌دوم استفاده کرد.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

تصویر شماره یک

این دو قطعه (در تصویر شماره یک) در یک خط تولید ساخته‌شده‌اند و شماره‌سریال‌های یکسانی دارند. اما اگر این دو تراشه را کنار هم بگذارید، شما می‌توانید ببینید که یکی دارای 2 نقطه‌ی علامت‌گذاری (فرورفتگی) است و دیگری فقط یک نقطه دارد. شکل و اندازه انتهای حفره‌ها نیز متفاوت است. یکی از حفره‌ها گرد و دیگری مسطح است. هم‌چنین علامت پایه‌ی 1 در قطعه سمت چپ تصویر، عقب‌افتاده است.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

تصویر شماره دو

بازهم شما می‌توانید این تفاوت را در قطعه‌ی عقبی در شکل فوق (تصویر شماره دو) ببینید. حفره‌ی علامت پایه‌ی 1 در هر دو تراشه کاملاً مشابه به نظر می‌رسد، اما حفره‌ای که در گوشه‌ی سمت راست تصویر بالایی قرار دارد، در قطعه‌ی پایینی وجود ندارد.
به نظر می‌رسد این مسئله به این دلیل است که در قطعه تقلبی علامت‌های قدیمی را از بین می‌برند و سپس آنها را با فرآیندی به نام blacktopping (به معنای روکش کردن با ماده‌ای سیاه) از بین می‌برند، که درنهایت حفره‌های کم‌عمق را پر می‌کنند.
قطعات تقلبی الکترونیکی

تصویر بالا، نمای بسته‌ای از همان حفره‌ای است که با روش روکش کردن پرشده است. دقت داشته باشید که کارخانه سازنده تراشه، هیچ‌گاه حفره‌هایی را با این شکل تولید نخواهد کرد. یا کاملاً حفره یک دست و تمیز است و یا اصلاً حفره‌ای وجود ندارد. حتی اگر کمی بیشتر در تصویر بالا دقت کنید، شکل هندسی دایره ناقص است و گوشه دایره خورده شده است.

 

آسفالت کردن آی سی تقلبی

حفره های ایجاد شده توسط کارخانه، تمیز و یکپارچه هستند. اما در این تصویر، حفره قبلی با استفاده از مواد خاصی پر شده اند.

 

فرآیند روکش کردن در قطعات تقلبی

حکاکی شیار روی IC تقلبی

برخی از تولیدکنندگان قطعات تقلبی، که متوجه اشتباهات خود شده‌اند، تلاش می‌کنند تا بیشترین شباهت را به قطعه اصلی ایجاد کنند. درصورتی‌که این قطعه با چشم غیرمسلح رؤیت شود، حفره‌ای یکنواخت دیده می‌شود، اما اگر به‌وسیله‌ی ذره‌بین رؤیت شود، شیارهایی دیده می‌شود که به‌وسیله‌ی ابزارهای حکاکی ایجادشده است.

 

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

تفاوت در حفره‌ها

تولید و بسته‌بندی قطعات الکترونیک با تجهیزات دقیق، پیشرفته و کارآمد صورت می‌گیرد. ازاین‌رو قطعاتی که علائم روی آنها نقاشی شده‌اند، به‌هیچ‌عنوان قابل پذیرفتن نیست.
قطعات بالا از یک سری ساخت هستند، اما در مورد حفره‌ها نسبت به هم اختلاف زیادی دارند که حاکی از تقلبی بودن قطعه بالایی است.

 

عدم تطابق الگو ها در قطعات تقلبی

عدم تطابق الگو ها در قطعات تقلبی

قطعات تقلبی الکترونیکی

هر سه قطعه دارای نشانه‌ای بر روی خود هستند. اما تورفتگی‌های  این سه قطعه کاملاً متفاوت است. نه تنها متفاوت هستند، بلکه از الگوی خاصی نیز پیروی نمی‌کنند!

در قطعات اصلی، عادی است که الگوهای مشابه، اما با متن غیر یکسانی ببینیم. به‌عنوان‌مثال در تصویر اول، اگر همه‌ی قطعات شما دارای دو حرف در انتها باشند، قطعات شما می‌توانند یک محصول اصلی باشند، حال اگر با همان الگو، حروف متفاوت بود، مشکلی ندارد. مثلاً در قطعه‌ی دیگری به‌جای عبارت “AP”، عبارت “BP” وجود داشته باشد. همین‌طور برای تصویر سوم، اگر قطعه‌ی دیگری به‌جای علامت “U” علامت “T” داشت، می‌تواند بدون هیچ دغدغه و نگرانی، اصلی باشد.

 

درج نام کشور سازنده

تمامی آی سی‌ها و برخی ترانزیستورها و… در محلی مشخص نام کشور سازنده را بر روی خود به‌صورت درج‌شده دارند. آی سی‌ها آن‌قدر بزرگ هستند که بتوان این علائم را بر روی آنها حک نمود، در خصوص قطعات کوچک‌تر و SMD، کدهای عددی قرار داده‌شده است که به گفته‌ی سازندگان، شامل کد پستی خاص کشور مبدأ (ZIP Code) می‌باشد. ازاین‌رو اگر در یک خرید، دو قطعه با شماره LOT یکسان، ولی کشور مبدأ متفاوت دیدید، به تقلبی بودن آن قطعه یقین حاصل کنید.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

در تصویر بالا، تراشه‌ی سمت چپ اصلی می‌باشد و کشور مبداء “فیلیپین” به خوبی قابل مشاهده است و عمق این علامت مهر مانند، صاف و صیقلی است.
تصویر سمت راست یک تراشه‌ی تقلبی است که به علت عملیات روکش سیاه، حروف ناخوانا و مخدوش شده‌اند، از این رو توجه به بافت روی تراشه از اهمیت ویژه ایی برخوردار است.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

در تصویر بالا نیز، مدارات مجتمع شماره LOT یکسان دارند ولی کشور سازنده متفاوت است.

 

بافت قطعه

قطعات الکترونیکی معمولاً با ترکیب شیشه و پلاستیک ساخته می‌شوند. حفره‌ها، همان طور که در تصویر قبلی نیز مشاهده کردید اغلب بسیار صاف هستند. تولید کنندگان قطعات تقلبی، مخلوط بسیار خوبی برای ایجاد یک سطح بسیار مشابه در بالای سطح اصلی قطعه فراهم می‌کنند. با چشم غیر مسلح تقریباً غیر ممکن است تفاوت بین سطح اصلی و سطح جعلی را تعیین کنید. با نگاهی دقیق از طریق ذره بین، نشانه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما در تعیین صحت یک قطعه کمک کند.

قطعات تقلبی الکترونیکی

شاید کشف این موضوع از طریق تصویر کمی سخت باشد. اما با استفاده از یک ذره‌بین، تفاوت بین یک قطعه تقلبی و معتبر به‌راحتی پیدا خواهد شد. سطح یک تراشه اصلی، یک دست‌تر است. زیرا وجود شیشه در مخلوط باعث می‌شود که قله و دره‌های تیز کم‌تری داشته باشد. درحالی‌که وقتی‌که با مواد رنگی، ترکیب‌شده باشد قله‌ها و دره‌ها نمایان می‌شوند. مثل‌اینکه یک لایه رنگی را با سنباده پاک‌کرده باشند. این تصویر و توضیحات مربوط، برای هر قطعه‌ای صحیح نیست، اما اکثریت از این قانون تبعیت می‌کنند. البته برخی از قطعات اصلی هم وجود دارند که سطح صافی دارند، اما در ترکیبشان از پلاستیک استفاده‌نشده است.

 

همان‌طور که قبلاً شرح داده شد، حروف حک‌شده در زیر قطعه، بایستی کاملاً خوانا بوده و کف شیار آن صیقلی باشد. این شکل‌ها هم بیانگر یک تراشه‌ی تقلبی هستند.

قطعات تقلبی الکترونیکی

قطعات تقلبی الکترونیکی

 

در این تصویر مهر کشور سازنده را با مهر کشوری دیگر جابجا کرده‌اند:

قطعات تقلبی الکترونیکی

توجه: تو رفتگی‌های قطعات باید تمیز باشند، هرگونه اثر از مواد اضافی، نشانه قطعه تقلبی است.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

این تصویر نشان می‌دهد که در یک منطقه دو بافت متفاوت وجود دارد. به نظر می‌رسد که یک مرز صاف در عقب و یک بافت دیگر بر روی آن وجود داشته باشد. هرگز نباید دو بافت متفاوت در یک قسمت از قطعه مشاهده کنید.

 

در نمونه‌های بیشتری که در زیر می‌بینید، می‌توانید تفاوت بین یک سطح اصلی و یک جعلی را بهتر درک کنید. درخشش در سطح اصلی به ما می‌گوید که به‌احتمال‌زیاد، خطایی وجود دارد. جنس شیشه خوب و پلاستیکی که در قالب‌ها استفاده می‌شود، مثل این قسمت درخشان نیست.

یکی از نکات مهم دیگر این است که وارسی قطعات را با چشم مسلح انجام ندهید و هرگز به قوه‌ی بینایی خوداتکا نکنید.

قطعات تقلبی الکترونیکی

خطایی که باعث ایجاد این دایره شده‌اند قابل‌مشاهده است و بافت داخل دایره هم صاف و هم مشابه با بقیه بخش نیست.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

در شکل بالا به دلیل عملیات روکش کردن، اختلاف در بافت قطعه به خوبی واضح است. این عکس از لبه‌ی قطعه گرفته‌شده است. اگر دقت کنید، قسمت بالایی آن براق است، اما قسمت پایین کدر است. تولیدکنندگان اصلی، جیپ‌های سیلیکونی را با قالب‌های دقیق و مرتب قالب‌گیری و بسته‌بندی می‌کنند. پس نباید قسمتی از آن کدر و قسمتی دیگر روشن باشد. تولیدکنندگان قطعات تقلبی روی آن را براق‌تر می‌کنند تا در هنگام فروش نظر خریدار را جلب نماید.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

قطعات تقلبی الکترونیکی

در دو تصویر فوق، بر روی خطوط جهت‌دار ناشی از سنباده توجه کنید. قطعاتی که مستقیماً از قالب خارج می‌شوند، نباید هیچ ساییدگی و یا علائم جهت‌داری داشته باشند. این نوع علائم زمانی ایجاد می‌شود که متقلبین می‌خواهند تراشه را سمباده بزنند. این علائم به آن‌ها کمک می‌کند تا جهت سمباده زدن را مشخص کنند. در این مورد هم، باز باید یک ذره‌بین داشته باشید تا این نوع ناسازگاری‌ها را ببینید و با چشم انسان قابل‌مشاهده نیست.

 

در تصویر بالا، شیب و زاویه‌ی غیرعادی و غیریکنواخت توسط سنباده زن ایجادشده است. این‌یک نمونه‌ی جالب از تقلب است.
توجه کنید که بافتی بسیار براق و شبیه به پوست پرتقال، چندان عادی نیست.

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

این مورد کار ما راکمی ساده‌تر کرد! ما تصمیم داشتیم که روکش سیاه‌رنگ را از بین ببریم و این لوگوی Altera را در زیر مارک Cypress پیدا کردیم!

 

قطعات تقلبی الکترونیکی

در تصویر بالا هم یکی از این تراشه‌های روکش شده، آشکارشده است. هردو قطعه کدهای LOT یکسان دارند. پس از پیگیری‌های متعدد از تأمین‌کنندگان مشخص شد که قطعه‌ی مزبور، بنا به علل کنترل فنی یا تصمیم برای ارتقاء یا کاهش قابلیت‌های یک قطعه، در کارخانه نام‌گذاری نشده بوده و یک کارخانه‌ی فرعی، این امر را بر‌عهده‌ گرفته‌شده است. در خصوص قطعات کهنه و مازاد کارخانه‌ها این امر اتفاق می‌افتد. این مورد بسیار نادر است، اما اتفاق می‌افتد.

شستشو با حلال‌های قوی (همچون استون)

تراشه زیر مدتی در محلول استون قرار گرفت. پس از شسته شدن، اما بافت روی تراشه، هیچ تغییری نکرد. زیرا این تراشه اصلی می‌باشد. اما در مثال بعدی، تراشه تقلبی تغییر شکل می‌دهد.

قطعات تقلبی الکترونیکی

 

قبل از عملیات:

قطعات تقلبی الکترونیکی

بعد از عملیات:

قطعات تقلبی الکترونیکی

 

قسمت دوم گزارش سیسوگ در اینجا به‌پایان رسید. امیدوارم این گزارش برای شما مفید و جالب بوده باشد. با قسمت بعدی این ماجرا نیز همراه ما باشید. نظرات و پیشنهادهای شما باعث کامل‌تر شدن این گزارش می‌شود.

منبع

 

انتشار مطالب با ذکر نام و آدرس وب سایت سیسوگ، بلامانع است.

شما نیز میتوانید یکی از نویسندگان سیسوگ باشید.   همکاری با سیسوگ

9 دیدگاه در “پرونده قطعات تقلبی الکترونیکی – قسمت دوم

  1. Avatar for حسین حسین گفت:

    بسیار عالی و مفید بود نکات بسیار خوبی ذکر شده ، ممنونم از تیم سیسوگ واقعا شما بهترین هستید

  2. Avatar for غلام حسن خیرخواه غلام حسن خیرخواه گفت:

    سلام و احترام خدمت دست اندرکاران این حرکت فرخنده و سودمند در قالب راه اندازی و مدیریت سایت مفید سیسوگ.
    بی شک یکی از بهترین ها هستید در اجرا و ایجاد همدلی جهت نشر رایگان اطلاعات فنی و تخصصی ارزشمند به جامعه مهندسی میهن عزیزمان و تمام مهندسین عزیز فارسی زبان. برایتان آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم به پاس این سخاوت، خداوند دل خوشی و سلامت را نصیب شما گرداند که این دو بهترین نعمت ها هستند.
    سپاس

    1. Avatar for Shadow Shadow گفت:

      ممنون از انرژی خوبتون
      هدف ما پیشرفت جامعه الکترونیک کشور با به اشتراک گذاری دانسته هامون هست.

  3. Avatar for رحیم رحیم گفت:

    مرسی از اطلاعات تون . مفید بود

  4. Avatar for علی علی گفت:

    خیلی عالی بود خدا قوت بهتون
    موضوع خیلی مهم و به قول سیسوگی های عزیز خانمان سوزه

  5. Avatar for مجتبی مجتبی گفت:

    سلام خوب بود بهتر است منم یه نگاهی به ای سی ها بندازم

  6. Avatar for چوکا چوکا گفت:

    سلام
    مقاله خوبی بود
    اما فکر میکنم از نظر دستور زبان نیاز به بازبینی و ویراست مجدد داره.
    همچنین در بیشتر موار،د نویسنده به درستی مشخص نکرده بالاخره کدام چیپ تقلبی و کدام اصلی بوده است.

    1. Avatar photo Digi Boy گفت:

      درود بر شما.
      متن بازنگری و ویرایش گردید.

  7. Avatar for Dedaco Dedaco گفت:

    بسیار اموزنده بود
    ممنون دوست من.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *