رادیو آماتوری چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ (قسمت چهارم)

در قسمت قبل به فرکانس‌ها و مد‌های ارتباطی برای برقراری تماس به طور خلاصه اشاره شد. بعد از یادگیری این مطالب نوبت به برقراری تماس با اصول رادیوآماتوری و یادگیری روش برقراری صحیح تماس می‌رسد که در این قسمت با آن‌ها آشنا خواهیم شد. همچنین در این قسمت نیم نگاهی به ارتباطات ماهواره‌ای، کانتست‌ها، نت‌ها و کال‌ساین‌ها خواهیم داشت. همچنین در میان مطالب میتوانید لینک دانلود کتاب Ham radio for dummies را پیدا کنید! با سیسوگ باشید!

***خبر ویژه***

در نهایت با پیگیری و تلاش بی دریغ دوستان رادیوآماتور، بعد از وقفه 5 ساله، امکان ثبت نام در آزمون رادیوآماتوری مبتدی (سطح 3) میسر شد. دوستان علاقه‌مند هر چه سریع‌تر به وبسایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مراجعه و با تکمیل این فرم درخواست خود را تا حداکثر اخر شهریور ماه سال جاری جهت شرکت در آزمون ثبت نموده و منتظر دریافت زمان نهایی شرکت در آزمون باشند. طبق اعلام سازمان زمان تقریبی برای برگزاری آزمون مهر ماه امسال می‌باشد. اطلاعات بیشتر در این لینک

علامت خطاب یا Callsign

در همه جا پس از قبولی در آزمون به هر نفر یک علامت خطاب یا کال ساین اعطا می‌شود که همانند یک شناسه واحد در جهان بوده و شخص رادیوآماتور با آن شناخته می‌شود. کال ساین که معمولا یک عبارت سه تا حداکثر هفت کاراکتری بوده و معمولا از سه بخش تشکیل می‌شود. حرف اول یا دو حرف اول و در برخی شرایط سه حرف اول کال ساین، معرف کشوری است که رادیوآماتور در آن موفق به دریافت گواهینامه شده است. (اتباع خارجی نیز می‌توانند گواهینامه کشور دیگری را دریافت کنند.) به عنوان مثال EP و EQ اگر در ابتدای هر کال ساینی باشد، آن کال ساین مرتبط با ایران است. حرف W و K مربوط به امریکا و R مربوط به روسیه می‌باشند. حروف بعدی معمولا معرف ناحیه/ایالت/استان است و بقیه حروف می‌تواند به انتخاب شخص رادیوآماتور به شرطی که توسط کسی دیگر استفاده نشده باشد، انتخاب شود. در این لینک و این لینک و یا به صورت کامل تر در ویکیپدیا می‌توانید با پریفیکس (حروف ابتدایی) کال ساین کشورهای مختلف آشنا شوید.

استاندارد مشخص و معینی جهت تخصیص کال ساین تقریبا وجود ندارد و پریفیکس‌هایی که به هر کشور داده شده توسط ITU انتخاب شده است. در ایران طبق این فایل که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تنظیم شده، کال ساین سرویس‌های رادیوآماتوری، هواپیمایی، دریایی و هوانوردی تعلق می‌گیرد.

از آن‌جایی که در ارتباطات صوتی رادیوآماتوری معمولا کیفیت صدا از درجه اهمیت کمتری برخوردار است، معمولا برای افزایش راندمان و برد فرستنده، پهنای باند صوتی را کاهش می‌دهند، ممکن است صدای شما برای شخص گیرنده وضوح کافی نداشته باشد. (مثلا در ایران معمولا پشت خط تلفن تلفظ عدد دو و نه اشتباه گرفته می‌شود.) به همین منظور جدولی بین المللی تدارک دیده شده (NATO phonetic alphabet) و برای هر حرف انگلیسی یک کلمه معادل در نظر گرفته شده است که حرف اول آن کلمه معادل همان حرف است. مثلا به جای E از Echo استفاده می‌شود.

به عنوان مثال کال ساین EP3PTT (که مربوط به ایستگاه رادیوآماتوری مستقر در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده و استفاده عموم رادیوآماتورهای دارای مجوز از آن آزاد است.) به شکل زیر در ارتباط صوتی تلفظ می‌شود. (دستور العمل اختصاص کال ساین های رادیواماتوری در ایران در این فایل موجود است.)

Echo Papa Three Papa Tango Tango

ممکن است برای برخی در ابتدا به نظر برسد که رادیوآماتورها به صورت رمزی صحبت می‌کنند در صورتی که اینگونه نیست و فقط برای بهتر متوجه شدن طرف مقابل از این جدول فونتیک استفاده می‌شود.

البته از مخفف‌های دیگری نیز در ارتباطات رادیوآماتوری نیز استفاده می‌شود (مانند Nancy به جای حرف N) که توسط رادیوآماتورها ساخته شده و وجهه رسمی ندارد و فقط از طریق گوش دادن به ارتباطات رادیویی می‌توان با آن‌ها آشنا شد. ضمنا باید توجه داشت که فقط برای اعلام کال ساین یا برخی کلمات دیگر از این جدول فونتیک استفاده می‌شود و بقیه ی مکالمه به صورت معمولی و به زبان انگلیسی هست. زبان انگلیسی زبان رسمی رادیوآماتوری هست ولی معمولا افرادی که در یک کشور صحبت می‌کنند می‌توانند به زبان محلی کشور خود نیز صحبت کنند.

CQ CQ CQ

عبارت CQ عبارتی است که برای جلب توجه سایر ایستگاه‌های شنونده مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای اعلام حضور شخص رادیوآماتور روی فرکانس و اعلام آمادگی برای برقراری تماس است. برای برقراری تماس صوتی به عنوان پرکاربردترین نوع برقراری تماس می‌توان طبق زیر عمل کرد. ریشه پیدایش کلمه CQ به دور آن اولیه رادیو برمی‌گردد. در ویکیپدیا به این صورت نقل شده که CQ از کلمه sécurité در زبان فرانسوی گرفته شده که به معنای security و یا pay attention (توجه کنید) است.

ابتدا پیدا کردن یک فرکانس خالی

ابتدا با گشتن در باند رادیویی موردنظر یک فرکانس رادیویی خالی پیدا می‌کنیم. سپس چندین بار با اعلام کال ساین می‌پرسیم که آیا کسی روی این فرکانس در حال برقراری تماس هست یا خیر. به طور مثال اگر چند بار با گفتن عبارت زیر چیزی شنیده نشد می‌توان روی آن فرکانس شروع به اعلام تماس کرد.

?This is Echo Papa Three Papa Tango Tango, is this frequency occupied

اینجا برای برخی ممکن است این مسئله پیش بیاید که اگر صدایی روی آن فرکانس نشنیدیم پس نیازی نیست که بپرسیم که آیا فرکانس خالی است یا نه. در واقع ممکن است شما در هنگام مکالمه دو نفر با یکدیگر فقط صدای یک نفر را داشته باشید و هنگامی که شخص مقابل (که صدای او را ندارید) در حال صحبت است، شما روی فرکانس صدایی نداشته باشید و گمان کنید فرکانس خالی است. در این حال اگر هر یک از طرفین مقابل مکالمه صدای شما را بشنود به شما اعلام می‌کند که این فرکانس در حال استفاده است و باید فرکانس را تغییر دهید.

اعلام آمادگی برقراری تماس

اعلام آمادگی به زبان رادیویی همان اعلام CQ است. با گفتن این عبارت به تمام کسانی که صدای ما را می‌شنوند اعلام می‌کنیم که ما روی این فرکانس منتظر برقراری یک تماس با یک نفر هستیم. اگر کسی صدای ما را می‌شنود جواب دهد؛ ولی به شکل زیر:

.CQ CQ CQ, This is Echo Papa Three Papa Tango Tango, Calling CQ and standing by

توجه داشته باشید که اعلام CQ دقیقا و حتما به شکل جمله بالا الزامی نیست و فقط جهت یادگیری و نمونه است. برای آشنایی بیشتر می‌توانید از طریق گوش دادن به مکالمات رادیویی با انواع عبارات اشنا شوید. همچنین تسلط کافی بر زبان انگلیسی بسیار کمک کننده است.

برقراری تماس

اعلام کال ساین و CQ زدن تا جایی ادامه پیدا می‌کند که یک ایستگاه دیگر صدای شما را شنیده و به آن جواب دهد. به طور مثال ایستگاهی فرضی با کال ساین EP7AMR صدای CQ زدن ایستگاه EP3PTT را شنیده و میخواهد با آن ایستگاه ارتباط برقرار کند.

.Echo Papa Three Papa Tango Tango, This is Echo Papa Seven Alpha Mike Romeo

بعد از این تماس برقرار شده و دو طرف می‌توانند با یکدیگر صحبت کنند. محتوای تماس‌ها معمولا گزارش قدرت و کیفیت سیگنال دریافتی، لوکیشن جغرافیایی دقیق ایستگاه، شرایط اب و هوایی محل ایستگاه، تجهیزات مورد استفاده مانند ارتفاع دکل، نوع آنتن، نوع و طول کابل، مدل رادیو و تنظیمات ان، مقدار توان خروجی و … است.

پایان تماس

بعد از برقراری تماس، سلام و احوال‌پرسی، و رد و بدل اطلاعات فنی و دیگر اطلاعات موردنیاز، طرفین ضمن آرزوی موفقیت برای طرف مقابل پایان مکالمه را اعلام می‌کنند. سپس دوباره شخص به CQ زدن ادامه داده تا شخص دیگری صدای او را شنیده و پاسخ دهد. در رادیوآماتوری عدد 73 به طور قراردادی به معنی Best regards است و همیشه در پایان مکالمه به کار می‌رود. به عنوان مثال می‌توان پایان مکالمه را به این شکل اعلام کرد:

!Echo Papa Seven Alpha Mike Romeo, Echo Papa Three Papa Tango Tango 73's and good luck

ابتدا کال ساین فرد مقابل گفته شده، سپس کال ساین خودمان؛ یعنی به EP7AMR از طرف EP3PTT با آرزوی بهترین‌ها و موفقیت شما.

در تماس مورس و دیتا نحوه برقراری تماس مقداری متفاوت بوده (مثلا در مورس جملات خلاصه بوده و اطلاعات زیادی رد و بدل نمی‌شود و تماس معمولا به کیفیت سیگنال و موقعیت مکانی خلاصه می‌شود و همچنین عبارات مخصوصی برای خلاصه‌تر کردن مکالمه وجود دارد.) ولی کلیت برقراری تماس در تمام مد‌ها به شکل بالاست. جهت اطلاعات بیشتر به کتاب Ham radio for dummies مراجعه کنید.

ریپورت قدرت و کیفیت سیگنال

برای گزارش کیفیت سیگنال دریافتی قاعده‌ی مشخصی وجود دارد. برای ریپورت قدرت و کیفیت سیگنال در تماس صوتی از یک عدد دو رقمی استفاده می‌شود. رقم اول از یک تا پنج بوده و به ترتیب از کم به زیاد کیفیت صدای دریافتی را نشان می‌دهد. رقم دوم قدرت سیگنال دریافتی را نشان می‌دهد. رقم اول به صورت تقریبی و توسط شخص از روی سیگنال حدس زده می‌شود. برای رقم دوم از S-Meter استفاده می‌شود. Signal Meter یا S-Meter یک نشانگر کالیبره شده و استاندارد دیجیتالی یا عقربه‌ای در رادیوهای تجاری بوده که قدرت سیگنال دریافتی را از 0 تا 9 نشان می‌دهد و اپراتور رادیو می‌تواند قدرت سیگنال دریافتی را از روی آن بخواند. برای درخواست ریپورت می‌توان به صورت زیر عمل کرد:

?What is my signal report over there

و به این صورت جواب داد:

.Your signal is five by nine, fifty nine

یعنی سیگنال دریافتی 59 بوده و هم از قدرت خوبی برخوردار بوده و هم کاملا واضح و قابل فهم است.

در ارتباط مورس یک رقم دیگر نیز اضافه شده که نشانگر کیفیت تون سیگنال مورس است. برای درک بهتر به جدول زیر مراجعه کنید.

کارت تاییدیه تماس یا کارت QSL

بعد از برقراری تماس معمولا برای ثبت تماس و تاییدیه آن طرفین می‌توانند به چند صورت اقدام نمایند.

در روش کارت QSL طرفین برای یکدیگر یک کارت پستال ارسال می‌کنند که روی آن یک عکس (معمولا از شخص رادیوآماتور، ایستگاه او و یا عکسی از کشور که او در آن زندگی می‌کند و نمادهای معروف آن) و پشت کارت زمان و تاریخ و فرکانس و مد برقراری تماس و … نوشته می‌شود و برای طرف مقابل پست می‌شود. اطلاعات بیشتر در مورد تایید تماس در قسمت بعد.

کارت QSL مربوط به ایستگاه EP3PTT

کدهای Q

برای راحتی کار هنگام برقراری تماس، یک سری کد سه حرفی ساخته شده که ابتدای همه آن‌ها حرف Q وجود دارد و هر کدام به یک معنی هستند. به عنوان مثال QTH به معنی لوکیشن ایستگاه است نحوه پرسیدن به این صورت است:

?What is your QTH

حفظ تمامی کدهای Q اجباری نیست ولی دانستن معنی برخی از انواع پرکاربرد آن ضروری است (با تمرین و برقراری تماس می‌توانید یاد بگیرید.) مانند: QSL, QSY, QTH, QRM, QRP, QRT

تعدادی از کدهای Q را در جدول زیر می‌بینید. برای جدول کامل می‌توانید عبارت Ham radio Q codes table را گوگل کنید.

ریپیتر و ماهواره

در سایر کشورها به رادیوآماتورها اجازه‌ی نصب و راه‌اندازی ریپیتر رادیویی داده می‌شود. ریپیترهای معمولا در باند VHF و UHF فعالیت می‌کنند. بدین ترتیب رادیوآماتورهایی که در یک منطقه زندگی می‌کنند به راحتی می‌توانند با استفاده از رادیوهای دستی به راحتی با هم ارتباط برقرار کنند. هر ریپیتر بسته به شرایط می‌تواند یک شعاع 30 تا 200 کیلومتری و شاید بیشتر را پوشش دهد و وجود آن مخصوصا در شرایط بحرانی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

نمایی از یک ریپیتر که در ارتفاع نصب شده است

همچنین توسط انجمن‌های رادیوآماتوری در سرتاسر دنیا تعداد زیادی ماهواره مختلف طراحی و به فضا پرتاب شده که مانند ریپیترهای زمینی عمل می‌کنند با این تفاوت که در فضا بوده و مدام در حال گردش به دور زمین هستند. از معروف‌ترین ماهواره‌ها می‌توان به SO-50 و AO-92 اشاره کرد. استفاده از این ماهواره‌ها برای رادیوآماتورهای دنیا کاملا ازاد و رایگان است. برای ارتباط با ماهواره نیاز به یک رادیو مناسب با فرکانس کاری ماهواره و آنتن جهتی است. اکثر ماهواره‌ها روی باند VHF و UHF فعالیت داشته و چون مدام در حال گردش به دور زمین هستند در هر بار عبور آن‌ها از بالای سر ما فقط حدود 10 دقیقه زمان برای برقراری ارتباط داریم. بسته به ارتفاع ماهواره از سطح زمین و سطحی که می‌تواند از بالا ببیند ممکن است بتوانیم تا شعاع زمینی حدودا 1000 کیلومتری از نقطه‌ای که قرار داریم تماس بگیریم. البته اخیرا ماهواره ای به نام Es’hail Sat 2 نیز در مدار GEO زمین قرار گرفته که منطقه بسیار وسیع تری (اسیای غربی، اروپا، افریقا و قسمتی از امریکای جنوبی) را در بر میگیرد و علاوه بر ترانسپوندر تلویزیونی، یک ترانسپوندر رادیو اماتوری نیز به طور رایگان در اختیار عموم گذاشته که علاوه بر امکان برقراری ارتباط صوتی، امکان ارتباط تصویری به شکل برادکست و با پهنای باند کم به صورت دیجیتال را دارد.

در حال حاضر بزرگترین ماهواره زمین بعد از کره ماه ایستگاه فضایی بین المللی ISS است. ایده رادیوآماتوری در ایستگاه فضایی از زمان ایستگاه فضایی MIR شروع شد و بعد از سقوط MIR با تاسیس واحد ARISS در ایستگاه فضایی بین المللی نیز یک ایستگاه رادیو اماتوری تاسیس شد. اکنون در این ایستگاه رادیوهایی برای ارتباط VHF و UHF وجود داشته و برخی از فضانوردان نیز دارای گواهینامه رادیوآماتوری بوده و توانایی برقراری ارتباط از ایستگاه فضایی با زمین را دارند. برخی افراد خوش شانس تجربه برقراری ارتباط با ایستگاه فضایی را دارند. همچنین برخی اوقات ایستگاه فضایی به عنوان یک ریپیتر عمل کرده و اقدام به رله پیام‌ها (مثل یک ماهواره) می‌کند که البته به دلیل نقص فنی مدتی است ریپیتر این ایستگاه غیر فعال است. علاوه بر ریپیتر، گاهی اوقات در رویدادهای مهم فضایی (مانند پروژه اپولو و شاتل) نیز ایستگاه فضایی برای گرامی‌داشت رویداد، اقدام به ارسال تصاویر SSTV به مدت محدود یکی دو روزه می‌کند که از قبل اعلام شده و در به راحتی توسط همه افراد با تجهیزات مناسب قابل دریافت است.

نقل است که خانم انوشه انصاری هنگامی که به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفت، خواست تا با استفاده از رادیوهای ایستگاه هنگام عبور از روی ایران با رادیوآماتورهای ایرانی تماس بگیرد ولی هر چه اقدام به CQ زدن کرد هیچ پاسخی نشنید!

یا اینکه صحت این ماجرا مشخص نیست ولی حتی اگر یک شوخی هم بوده باشد باز هم جای بسی تامل و افسوس دارد!!!

نمونه تصویر دریافت شده به مناسبت گرامیداشت پروژه شاتل

همچنین نوع خیلی خاص دیگری از برقراری ارتباط نیز وجود دارد که به EME یا Moon Bounce معروف بوده که در آن از سطح ماه به عنوان رفلکتور استفاده می‌شود. به گونه‌ای که با استفاده از آنتن‌های گین بالا به صورت آرایه‌ای و با امپلی فایرهای رادیویی کیلوواتی و گیرنده‌های بسیار حساس سعی می‌کنند که امواج را به سطح ماه ارسال کرده و از طریق بازتاب آن از سطح ماه با طرف دیگر کره زمین تماس بگیرند.

همچنین بجز کره ماه از سایر اشیا پرنده فلزی (مانند هواپیما و شهاب سنگ‌ها هنگام بارش شهابی) نیز به عنوان رفلکتور برای برقراری تماس استفاده می‌شود. هرچند این روش‌ها بسیار ناپایدار و گران قیمت هستند ولی طرفداران محدود خود را همیشه داشته‌اند.

ارتباط تصویری

همانطور که در بخش های قبل و این قسمت نیز اشاره شد، امکان ایجاد ارتباط تصویری رادیو اماتوری نیز وجود دارد. این نوع ارتباط معمولا به دو شکل یک طرفه و دو طرفه است. در نوع دو طرفه دو اوپراتور رادیو برای همدیگر تصاویری با رزولوشن پایین و سرعت ارسال اهسته ارسال میکنند و از این طریق با هم ارتباط می گیرند اما در نوع یک طرفه ارتباط به شکل پخش همگانی یا برادکست است. به شکلی که شخص رادیو اماتور یک ایستگاه پخش تلویزیونی در ابعاد کوچک راه اندازی کرده و اقدام به پخش تصاویر میکند. این نوع پخش معمولا انالوگ و با پهنای باند کم (نسبت به استاندارد های پخش تلویزیونی PAL و NTSC) بوده و افزون بر تجهیزات رادیویی مناسب پخش تصویر، نیاز به دوربین و پردازنده های تصویری جهت کنترل رنگ، سینک سیگنال، کنتراست و… دارد. در اینجا میتوانید با اتحادیه تلویزیون باند باریک اشنا شده و از نحوه کارکرد ان بهتر مطلع شوید.

نت

در همه‌ی کشورهایی که رادیوآماتورها و انجمن‌های رادیویی فعالی دارند (مانند ایالات متحده، روسیه، ژاپن، ایتالیا، آلمان) گردهمایی‌های رادیویی به صورت هفتگی و معمولا اخر هفته‌ها به طور منظم اجرا می‌شود. به این صورت که توسط یک انجمن یک زمان و فرکانس اعلام شده و رادیوآماتورهای علاقمند روی فرکانس جمع می‌شوند و به بحث و تبادل نظر در مورد رادیوها، آنتن‌ها و مسائل فنی و یا در مورد سرگرمی‌های دیگر مانند موضوعات ورزشی و فیلم و سریال می‌پردازند. هر نت حداقل یک یا چند منیجر داشته که وظیفه‌ی مدیریت نت، تعیین ترتیب حرف زدن افراد، اضافه کردن افراد جدید به نت و رعایت نظم آن را بر عهده دارند. هر نت می‌تواند به صورت محلی و روی ریپیتر موجود در آن منطقه برگزار شود و یا حتی به صورت بین المللی در باند HF برگزار شود.

از معروف‌ترین نت‌ها می‌توان به The Intercon Net اشاره کرد که روزانه روی باند 20 متر فرکانس 14.300 مگاهرتز برگزار می‌شود.

کانتست

رادیوآماتورها در سراسر دنیا اقدام به برگزاری مسابقاتی کرده که بیشتر جنبه‌ی تفریح و رقابت داشته و هدف از برگزاری آن‌ها دستیابی به بیشترین برد ممکن در تماس و داشتن بیشترین تعداد تماس و تماس با و دور افتاده‌ترین کشورها است. معمولا در کانتست‌ها به دلیل اینکه کمیت از اهمیت بیشتری برخوردار بوده در طول تماس فقط به دادن یک ریپوت بسنده می‌شود و از دادن سایر اطلاعات جانبی اجتناب می‌شود. یک کانتست از یک تماس معمولی متمایز بوده و تمایز آن در گفتن CQ بوده و به همراه CQ عبارت Contest نیز بکار برده می‌شود تا سایر رادیوآماتورها را از وجود کانتست مطلع کند. در کشورهای اروپایی روزهای آخر هفته (شنبه و یکشنبه) و کشورهای حاشیه خلیج در صبح‌های روز جمعه و همچنین روزهای تعطیل کانتست‌های زیادی برگزار می‌شود.

برخی کانتست‌ها به صورت یک اردوی یک تا سه روزه در فضای باز و توسط انجمن‌های رادیوآماتوری برگزار و به رادیوآماتورها اجازه برپایی آنتن و تجهیزات در فضای باز داده شده تا خود را برای شرایط اضطراری نیز اماده سازی کنند. حتی برخی از رادیوآماتورها صرفا جهت تفریح و کسب تجارب بیشتر برای برگزاری این گونه مسابقات به کشورهای دیگر سفر کرده و در قالب یک تیم با دیگر رادیوآماتورهای ساکن آن کشور در یک نقطه کمپ رادیویی برپا کرده و شروع به برقراری تماس می‌کنند.

به طور مثال سه سال قبل یک گروه رادیوآماتوری از کشور اوکراین و لاتویا با مساعدت و همکاری جناب عظیمی از رادیوآماتور های فعال کشور به شمال ایران سفر کرده و با برپایی یک کمپ رادیویی اقدام به برقراری تماس با تمام رادیوآماتورهای سرتاسر دنیا کردند. اطلاعات بیشتر را در وبلاگ اقای سید محمد عظیمی سرپرست گروه رادیوآماتوری البرز و یا در وبسایت کلوب بخوانید.

در این قسمت به طور محدود و خلاصه به روش‌های برقراری تماس به صورت صوتی و تصویری و از طریق ماهواره و همچنین برخی عبارت‌های پرکاربرد رادیوآماتوری مانند نت، کانتست و کد های Q آشنا شدیم. در قسمت اخر سعی میکنیم درمورد برخی دیگر از جنبه‌های رادیوآماتوری مانند گردهمایی‌ها، نقش رادیوآماتورها در بحران، نحوه تاییدیه تماس و فایده وجود آن، برخی ابزار رادیویی مورد نیاز ایستگاه و برخی دیگر از اصطلاحات دنیای رادیو آشنا شویم.

چون در این مطلب تا حد ممکن سعی شده است از گزافه‌گویی پرهیز شود، خوشحال می‌شویم از ما در مورد قسمت‌های مبهم مطلب در بخش کامنت‌ها سوال کنید!