هوش مصنوعی مولد به‌ زودی میلیون‌ ها تن زباله الکترونیکی تولید خواهد کرد.

هوش مصنوعی مولد نقش مهمی در جنبه‌های مختلف زندگی و اقتصاد ما دارد. در حال حاضر هوش مصنوعی مولد مشخص می‌کند که شما چه چیزهایی را در شبکه های اجتماعی خود ببینید، درخواست وام بانکی‌تان را بررسی می‌کند، پیش‌نویس قوانین را تهیه می‌کند و برای شما مسیریابی می‌کند.

شرکت‌های فناوری در تلاش هستند که مراکز داده بزرگ‌تری بسازند و مدل‌های هوش مصنوعی مولد بهتری را اموزش دهند. از این رو برای آموزش و اجرای مدل‌های پیچیده به مراکز داده عظیم نیاز دارند که به ‌سرعت از رده خارج و به زباله‌های الکترونیکی تبدیل می‌شوند. این در حالی است که شرکت‌های فناوری در این رقابت با مصرف فراوان منابع سخت‌افزاری، یک چالش زیست‌محیطی ایجاد می‌کنند.

بر طبق پژوهش جدیدی که اخیرا در مجله Nature Computational Science منتشر شده، هوش مصنوعی مولد می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ سالانه تا ۲.۳ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید می‌کند.

برای درک بهتر این میزان زباله، کافی است تصور کنید که این مقدار معادل دور انداختن ۱۳.۳ میلیارد گوشی آیفون ۱۵ پرو است.

Asaf Tzachor، یکی از نویسندگان این مطالعه و پژوهشگر دانشگاه ریخمن اسرائیل، گفته اند: 

ما از میزان زباله الکترونیکی پیش‌بینی‌شده شگفت‌زده شدیم. این اولین مطالعه جامعی است که زباله الکترونیکی تولیدشده به‌طور خاص توسط فناوری‌های هوش مصنوعی مولد را کمیت‌سنجی و پیش‌بینی می‌کند.

در حالی که در مطالعات قبلی تمرکز بر میزان مصرف انرژی (تولید یک تصویر تقریباً به اندازه شارژ کامل گوشی شما انرژی مصرف می‌کند) و مصرف آب (یک مکالمه ۵۰ سوالی با چت‌جی‌پی‌تی ممکن است حدود نیم لیتر آب مصرف کند) هوش مصنوعی بود، در مطالعات جدید بیشتر روی میزان تولید زباله‌های الکترونیکی ناشی از استفاده و گسترش هوش مصنوعی تمرکز شده است.

بر این اساس هوش مصنوعی مولد در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۴۰۰ تن زباله الکترونیکی تولید کرده است.

این رقم نسبتاً کوچک وقتی مراکز داده بزرگی که برای توسعه چت‌جی‌پی‌تی ساخته شده اند، تخلیه شوند به‌شدت افزایش خواهد یافت.

در همین حین مراکز داده بزرگ‌تری در حال راه‌اندازی هستند، به طوری که فقط در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۶ میلیارد دلار در زیرساخت‌های هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری شده است.

انتظار می‌رود که این مراکزداده بزرگ روند تولید زباله‌های الکترونیکی را به هزاران تن برساند و چالش‌های زیست‌محیطی بیشتری را به وجود آورند.

Microsoft’s rush برای ساخت دیتا سنترهایی مانند تصویر بالا، در وایومینگ، باعث افزایش چشمگیر انتشار کربن آن شده است. (منبع: مایکروسافت)

با این حال پژوهشگران دریافتند که با افزایش عمر زیرساخت‌های کامپیوتری موجود، استفاده مجدد از قطعات قابل استفاده و بازیافت مواد ارزشمندی مانند مس و طلا، می‌توان تولید زباله‌های الکترونیکی را تا ۸۶ درصد کاهش داد. در واقع با تغییر رویکردها و به‌کارگیری روش‌های پایدار، می‌توان اثرات منفی فناوری‌های هوش مصنوعی بر محیط زیست کاهش داد و به سمت یک آینده پایدارتر حرکت کرد.

بیشتر سخت‌افزارهای هوش مصنوعی هر سه سال یکبار تعویض می‌شوند.

با اینکه از هوش مصنوعی مولد به‌طور گسترده‌ای در گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی استفاده می‌شود، اما زیرساخت های فیزیکی آن‌ها عمدتاً پنهان هستند. دلیل هم این است که همه آنچه در این مراکز داده قرار دارد، به‌شدت محرمانه هستند.

از این رو پژوهشگران برای محاسبه مقدار زباله‌های الکترونیکی تولیدشده توسط این مراکز داده، ابتدا قدرت محاسباتی مورد نیاز برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مولد را تحت شرایط مختلف برآورد می‌کنند.

سپس این مقدار را با الزامات سخت‌افزاری مورد نیاز تطابق می‌دهند و تعداد سرورها و مدارهای الکترونیکی مثل واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) را تخمین می‌زنند.

این دیتاسنتر ممکنه به نظر پیشرفته بیاید، اما حتی اجزای مدرن نیز در عرض سه سال منسوخ شوند. (منبع: مایکروسافت)

پس از آن پژوهشگران به برآورد این موضوع پرداختند که چگونه پیشرفت‌های حوزه فناوری می‌توانند الزامات سخت‌افزاری را کاهش دهند.

• در واقع محققان با در نظر گرفتن طول عمر معمول سخت‌افزارها، زمان از رده خارج شدن آن‌ها را که معمولاً حدود سه سال است، پیش‌بینی کردند.
• در نتیجه پژوهشگران می‌توانند مقدار زباله‌های الکترونیکی تولید شده در طول زمان را تخمین بزنند.

اگر تصور کنیم که هوش مصنوعی توسط تمام کاربران اینترنت مورد استفاده قرار بگیرد، ۴.۵ میلیون تن زباله الکترونیکی بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ تولید خواهد شد.

بیشتر زباله‌های الکترونیکی در اروپا، آمریکای شمالی و شرق آسیا متمرکز خواهد بود که دارای بیشترین تعداد مراکز داده در جهان هستند.

• پژوهشگران دریافتند که استراتژی‌های اقتصادی مدورِ نسبتاً ساده، تأثیر زیادی بر تولید زباله‌های الکترونیکی خواهند داشت.
• اگر بتوانیم عمر سروهای منسوخ شده را یک سال افزایش دهیم، حدود ۲.۸ میلیون تن از رقم پیش‌بینی شده برای تولید زباله‌های الکترونیکی کاسته خواهد شد.

بخش عمده‌ای از زباله‌های الکترونیکی جهان به کشورهایی مانند کنیا ارسال می‌شود، جایی که در نهایت به زباله‌دانی‌ها ختم می‌شود. (گتی ایمیجز: جیمز واکیبیا/تصاویر SOPA/LightRocket)

تخریب، تفکیک قطعات و مونتاژ مجدد ماژول‌های منسوخ ‌شده (مانند واحدهای پردازش گرافیکی (GPU))، برای استفاده در واحدهای محاسباتی باقدرت کمتر، تولید زباله‌های الکترونیکی را تا ۴۲ درصد کاهش می‌دهد.

در این خصوص، دکتر Tzachor می گوید:

پذیرش گسترده این شیوه‌ها در صنعت هنوز کم و محدود است.

• در عین حال، چالش‌هایی مانند نگرانی‌های امنیتی و نیاز به سخت‌افزارهای پیشرفته، مانع از پیاده‌سازی این موضوع می‌شود.

علاوه بر این محدودیت‌های اعمال شده توسط دولت‌ها بر فروش سخت‌افزارهای پیشرفته (مانند قانون دولت امریکا مبنی بر ممنوعیت فروش سخت افزار به کشورهایی مثل چین)، موجب استفاده از تجهیزات قدیمی‌ و افزایش زباله‌های الکترونیکی می‌شود.

این موضوع نشان‌دهنده این است که مسائل سیاسی و امنیتی نیز تأثیرات قابل‌توجهی بر چالش‌های زیست‌محیطی دارند.

پژوهشگران معتقدند که هر یک سال تأخیر در دستیابی به چیپ‌های جدید منجر به افزایش ۱۴ درصدی زباله‌های الکترونیکی می‌شود.

تلنبار شدن زباله ها طی سال های اخیر!

زباله‌های الکترونیکی ناشی از گسترش هوش مصنوعی مولد سهمی کوچک اما در حال افزایشی در تولید زباله‌های الکترونیکی در کل جهان دارند. در واقع زباله‌های الکترونیکی به منسوخ شدن هر محصولی با یک دو شاخه یا باتری اشاره دارد.

در حال حاضر روند زباله‌های الکترونیکی بیشترین سرعت تولید را در میان انواع زباله‌ها در جهان دارند. طبق گزارش سازمان ملل، در سال ۲۰۲۲، ۶۲ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید شد.

این رقم نسبت به سال ۲۰۱۰، ۸۲ درصد افزایش داشته و برآورد می‌شود که در سال ۲۰۳۰ به ۸۲ میلیون تن افزایش یابد.

طبق این گزارش

طبق این گزارش ۶۲ میلیون تن زباله الکترونیکی تولیدشده در سال ۲۰۲۲ معادل پر شدن ۱.۵۵ میلیون کامیون ۴۰ تنی است. این تعداد کامیون اگر پشت سر هم قرار بگیرند، می‌توانند خط استوا را کامل پوشش دهند.

تجهیزات الکترونیکی کوچک مانند گوشی‌ها، مایکروویوها و ویپ‌ها بزرگ‌ترین سهم را در تولید زباله‌های الکترونیکی از نظر حجم دارند.

منابع ما روبه اتمام است…

پروفسور گیورکو از مؤسسه Sustainable Futures معتقد است که برای حل مشکل زباله‌های الکترونیکی و مدیریت پسماند آن‌ها، نیاز به سیاست‌هایی داریم که تولیدکنندگان را در قبال استفاده مجدد و بازیافت محصولات خود مسئول بداند.

 در واقع این به معنای ایجاد یک سیستم پایدار است که در آن تولیدکنندگان را ملزم می‌کند که تنها به فکر فروش محصولات خود نباشند و به مدیریت و بازیافت این محصولات پس از پایان عمرشان نیز توجه داشته باشند.

 این نگرش در قالب یک اقتصاد مدور، موجب کاهش زباله‌های الکترونیکی و حفظ منابع طبیعی می‌شود.

پلتفرم بلک‌ول که اخیراً توسط انویدیا برای مراکز داده هوش مصنوعی راه‌اندازی شده است، ۱.۲ تن وزن دارد. (منبع: انویدیا)

شرکت‌های واردکننده کالاهای الکترونیکی یا سازنده مراکز داده در استرالیا در حال حاضر هیچ با هیچ الزام قانونی برای در نظر گرفتن حجم زباله‌های الکترونیکی که تولید می‌کنند، روبرو نیستند.

با این حال این وضعیت را می‌توان با انجام اقداماتی مثل معرفی یک چارچوب مبتنی بر اقتصاد مدور تغییر داد.

اگر بتوان شرکت‌ها را ملزم به کاهش تولید کربن کرد، آن‌ها مجبور خواهند شد میزان کربن نهفته در محصولاتشان را هم در نظر بگیرند. کربن نهفته به مقدار گازهای گلخانه‌ای گفته می‌شود که در طول چرخه عمر یک محصول از تولید و حمل‌ و نقل گرفته تا مصرف؛ تولید می‌شوند.

آنچه اهمیت دارد، این است که دستیابی به این هدف بدون پیاده‌سازی اصول اقتصاد مدور امکان‌پذیر نیست.

 منابع طبیعی ما در حال کاهش هستند و شرکت‌ها باید نگاه مسئولانه‌تری به مدیریت محصولات و زباله‌های خود داشته باشند.

منبع : www.abc.net.au