لینوکس ۶.۱۸ میزبان «Tyr» شد: درایور گرافیکی جدید برای سخت‌افزارهای Arm

به گفته cnx-software

یکی از افزوده‌های جالب در هسته تازه‌منتشرشده Linux 6.18، درایور گرافیکی Tyr به زبان Rust برای GPUهای Arm Mali مبتنی بر CSF است؛ پورتی از درایور Panthor (به C) که پیش‌تر در Linux 6.10 ادغام شد. این کار را Collabora با همکاری Arm و Google پیش برده است.

Tyr قصد دارد همان رابط برنامه‌نویسی در فضای کاربر (userspace API) ارائه‌شده توسط Panthor را پیاده‌سازی کند تا در نهایت به‌صورت یک «جانشین بدون نیاز به تغییر» (drop-in replacement) در درایور PanVK (Vulkan) شرکت قابل استفاده باشد. در افق چند ساله، احتمالاً Tyr (Rust) جایگزین Panthor (C) می‌شود؛ اما فعلاً Panthor به‌دلیل بلوغ بیشتر و انطباق با OpenGL ES 3.1 از July 2024 همچنان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

پیشرفت Tyr چشمگیر است و Collabora در انتهای نوامبر به‌روزرسانی داد. نکته کلیدی این‌که درایور نمونه‌اولیه Tyr با GNOME، Weston و حتی بازی‌های سه‌بعدی تمام‌صفحه مانند SuperTuxKart کار می‌کند و حداقل در شاخه پایین‌دستی (downstream) کارایی هم‌سطح درایور C (Panthor) دارد. با این حال، برای ادغام در بالادستی (upstream) هنوز کار باقی است؛ همان‌طور که در فهرست تغییرات Linux 6.18 آمده:

• اسکلت اولیه درایور Rust برای ARM Mali GPUs.
• توانایی روشن‌کردن GPU، از طریق MMIO برای ابرداده‌های پردازنده گرافیکی (GPU metatdata) پرس‌وجو کند و از طریق IOCTL دستگاه DRM (ساختار drm_panthor_dev_query) ابرداده را در اختیار فضای کاربری قرار دهد.

با این حال، اولین patch تنها زیرمجموعه‌ای از امکانات فعلی شاخه پایین‌دستی را پیاده کرده، چون بقیه بدون وارد کردن لایه‌های انتزاعی بیشتر ممکن نیست. به‌طور خاص، بسیاری از بخش‌ها وابسته به نگاشت درست حافظه روی یک بازه آدرس مجازی (VA) هستند که خود به انتزاع GPUVM وابسته است و فعلاً در دست انجام است. به همین دلیل، هنوز نمی‌توان MCU را بوت کرد و در نتیجه فعلاً کار زیادی نمی‌توان انجام داد.

نمونه Tyr روی یک برد Radxa ROCK 5B (SBC) آزمایش شده و احتمالاً روی پلتفرم‌های دیگر مبتنی بر Rockchip RK3588 نیز کار کند. موارد زیر همین حالا کار می‌کنند:

• رسم مکعب سه‌بعدی به‌عنوان تست مرسوم شتاب‌دهی گرافیکی سه‌بعدی؛ اینجا vkcube روی Weston. نکته: اسکرین‌شات 4K (4096×2160).

  

  رسم مکعب سه‌بعدی با Tyr

• GNOME به‌همراه Firefox و پخش ویدئوی YouTube از همان‌جا.

  

  پخش ویدئوی YouTube با Tyr

• اجرای بازی مسابقه‌ای سه‌بعدی SuperTuxKart.

  

  احرای بازی با Tyr

Collabora توضیح می‌دهد رندر بازی صحیح است و در حالت تمام‌صفحه کاملاً قابل‌بازی است، اما در حالت پنجره‌ای برخی اشکالات بصری دیده می‌شود که باید برطرف شوند.

Tyr هنوز برای استفاده روزمره مناسب نیست و روند ادغام زمان می‌برد، اما پیشرفت فعلی امیدوارکننده است. اگر می‌خواهید آن را روی ROCK 5B خود امتحان کنید، کد دمو در سرور GitLab بنیاد Freedesktop در دسترس است. در پیکربندی هسته باید CONFIG_TYR_DRM_DEPS و CONFIG_DRM_TYR را فعال کنید.