آموزش RTL‑SDR | شنود رادیو FM و تنظیمات نرم‌افزار SDR

در سه قسمت قبلی با مفاهیم پایه، درایور و بخش سخت‌افزاری آشنا شدیم. حالا وقت اولین تجربه‌ی شنود رادیویی است! در این قسمت با استفاده از نرم‌افزار SDR#‎ (ویندوز) یا SDR++‎ (لینوکس) به سراغ دریافت و گوش دادن به باند FM می‌رویم و گام‌به‌گام تنظیمات اصلی نرم‌افزار را یاد می‌گیریم.

مرور سریع تنظیمات اصلی در SDR

قبل از شروع شنود، لازم است معنی و کاربرد برخی گزینه‌ها را بدانیم:

• Demodulation Mode: انتخاب نوع سیگنال دریافتی (AM، NFM، WFM). برای رادیو از WFM استفاده می‌کنیم.
• Bandwidth (پهنای باند): معمولاً روی 20 kHz کافی است؛ بسته به نوع سیگنال می‌توانید افزایش دهید.
• Filter Type: شکل فیلتر دیجیتال (مثل Blackman‑Harris یا Hamming) که روی کیفیت صدا و حذف نویز تأثیر دارد.
• Sample Rate: نرخ نمونه‌برداری سیگنال، بهتر است روی 2.8M یا 3.2M تنظیم شود.
• RTL AGC و Tuner AGC: کنترل خودکار گین؛ توصیه می‌شود هر دو غیرفعال باشند تا کنترل دقیق‌تری داشته باشید.
• Bias‑T: فعال‌سازی تغذیه ۵ ولت از طریق کابل آنتن، فقط در صورت استفاده از LNA یا آنتن اکتیو.

تنظیم گین، فیلتر و زوم نمایشگر

در بخش کنترلی نرم‌افزار یک نوار Gain داریم. مقدار پیشنهادی بین 40 تا 45 dB است تا بدون افزایش نویز یا دمای زیاد دانگل، بهترین نتیجه را بگیرید. همچنین توصیه می‌شود سطح Zoom روی حداقل باشد تا گستره‌ی وسیعی از طیف فرکانسی را ببینید؛ در این حالت اگر در باند مجاور مکالمه یا سیگنال دیگری فعال شود، آن‌را از دست نخواهید داد.

آغاز شنود FM

اکنون دانگل RTL‑SDR و آنتن GSM را متصل کنید، سپس نرم‌افزار را روی 88 تا 108 MHz تنظیم کنید. نوع دیمودولاسیون را روی WFM بگذارید و با اسکرول، ایستگاه فعال را پیدا کنید. با همین تجهیزات ساده، می‌توانید رادیوهای محلی را با وضوح بالا بشنوید. در ویدیو نیز بخش کوتاهی از پخش زنده‌ی رادیو FM شنیده می‌شود تا نتیجه‌ی واقعی کار دیده شود.

🔙 قسمت قبل – بخش سخت‌افزاری (دانگل و آنتن)  |  ✈️ قسمت بعد – شنود مکالمات هوایی با RTL‑SDR