آموزش نرم افزار KiCad, توصیه شده

مفاهیم پایه و روال کار با Kicad

قسمت اول آموزش KiCad
مقدمه از طرف مترجم
متون شروع کار با نرم‌افزارها همیشه بهترین گزینه برای یادگیری و شروع سریع با نرم‌افزار مربوطه است. متنی که در ادامه می‌بینید در حقیقت متنی بلند ترجمه شده است که در آن نویسنده با دقت و حوصله زیاد به آموزش Kicad و ترفندهای آن پرداخته است. توصیه می‌شود با نویسنده همراه شوید و تمام مراحل را بادقت دنبال کنید تا با روال کار نرم‌افزار و محیط آن آشنا بشوید.

مفاهیم پایه ای و روال کار  

روال کار معمول در نرم‌افزار شامل دو بخش کشیدن شماتیک و طراحی بورد مدار است در آموزش Kicad هم روال به همین صورت می‌باشد. شماتیک، نمای سمبلیک مدار است یعنی اینکه چه اجزائی برای یک مدار استفاده شده و نحوه اتصالات بین آن‌ها چگونه است. سمبل های شماتیکی به نحوی ارائه تصویری از اجزاهای الکترونیکی هستند؛ مثل زیگ‌زاگ برای یک مقاومت و یا مثلث برای یک اپ-امپ. شماتیک شامل سمبل‌ها برای هر اجزائی در طراحی است که پین‌های اتصال به آن‌ها وصل شده است. به طور معمول شماتیک قبل از طراحی PCB کشیده می‌شود.

نمونه شماتیک مورد استفاده برای ساخت pcb

 

برد و یا PCB شکل فیزیکی شماتیک است که در آن فوت پرینت‌های قطعات در موقعیت خاصی روی بورد قرار می‌گیرند و ترک‌های مسی اتصالات بین آن‌ها را آن‌گونه که در شماتیک تعریف شده برقرار می‌کنند. فوت پرینت‌ها دسته‌ای از پدهای مسی هستند که پین‌ها را در یک قطعه فیزیکی همانندسازی می‌کنند. زمانی که بورد ساخته و مونتاژ شود قطعات روی فوت پرینت مربوط به خود، لحیم خواهند شد.

طراحی شماتیک با KiCad

Kicad پنجره‌ای جدا برای کشیدن شماتیک (Schematic Editor) دارد. برای کشیدن PCB (PCB Editor) و برای ویرایش سمبل‌ها و فوت پرینت‌ها (Symbol Editor) و (Footprint Editor) Kicad دارای یک کتابخانه بزرگ و باکیفیت است که سمبل‌ها و فوت پرینت‌های آن توسط کاربران اضافه شده ولی اضافه‌کردن سمبل‌ها و فوت پرینت‌های جدید و یا اصلاح‌کردن نمونه‌های موجود در آن آسان است.

در آخر این موضوع حائز اهمیت است که بدانید روال کار در Kicad پروژه محور است. یک پروژه در نرم‌افزار شامل یک‌پوشه با نام پروژه، یک شماتیک، یک طرح PCB و یا به شکل اختیاری دیگر فایل‌های مرتبط مثل کتابخانه فوت پرینت‌ها و سمبل‌ها، اطلاعات شبیه‌سازی، اطلاعات خریداری و غیره است. بسیاری از تنظیمات مرتبط با پروژه شامل کلاس‌بندی گره‌ها و قوانین طراحی در مرحله پروژه ذخیره می‌شوند. باز کردن یک بورد خارج از پروژه مرتبط با آن ممکن است به گم‌شدن اطلاعات طراحی منجر شود؛ بنابراین همیشه از داشتن تمام فایل‌های مرتبط با یک پروژه مطمئن شوید.            

روال کار در طراحی PCB

به طور معمول شماتیک در مرحله اول ترسیم می‌شود. این به معنی اضافه‌کردن سمبل‌ها به شماتیک و کشیدن اتصالات بین آنهاست. اگر سمبل موردنیاز از قبل موجود نباشد سمبل‌های موردنیاز ممکن است نیاز به کشیدن داشته باشند. در این مرحله فوت پرینت‌ها نیز برای هر قطعه انتخاب می‌شوند. فوت پرینت‌های اختیاری نیز بر حسب نیاز می‌توانند ایجاد شوند. زمانی که شماتیک کامل شد و طراحی از مرحله بررسی قوانین الکتریکی عبور کرد (ERC)، اطلاعات طراحی از شماتیک به محیط ویرایشگر PCB منتقل شده و طراحی آغاز می‌شود.

شماتیک توصیف قرارگیری قطعات در طراحی و نحوه اتصالات آن‌هاست. ویرایشگر بورد از این اطلاعات برای طراحی بورد ساده‌تر و برای جلوگیری از عدم هم خوانی بین شماتیک و PCB استفاده می‌کند. فرایند طراحی مستلزم قرارگیری دقیق فوت پرینت هر قطعه روی بورد مدار الکترونیکی است. پس از جای‌گذاری قطعات، خطوط مسی بین قطعات بر اساس نحوه اتصالات در شماتیک و یا دیگر ملاحظات مثل مقاومت ترک‌ها، نیازمندی‌های کنترل امپدانس، تداخل و غیره کشیده می‌شوند.

اغلب شماتیک پس از شروع طراحی PCB نیاز به به‌روزرسانی دارد. ولی این تغییرات به‌راحتی می‌تواند به طراحی در PCB اعمال شود. عکس این رویه نیز صادق است، هر تغییری در PCB می‌تواند به شماتیک منتقل شود تا هر دو با هم مشابه شوند.

وقتی طراحی بورد کامل شود و مرحله بررسی خطا را با موفقیت پشت سر بگذارد، خروجی‌ها برای ساخت تولید می‌شوند به‌طوری‌که بورد می‌تواند توسط سازنده PCB ساخته شود.

منبع : KiCad

انتشار مطالب با ذکر نام و آدرس وب سایت سیسوگ، بلامانع است.

شما نیز میتوانید یکی از نویسندگان سیسوگ باشید.   همکاری با سیسوگ

10 دیدگاه در “مفاهیم پایه و روال کار با Kicad

  1. Avatar for مهدی مهدی گفت:

    سلام
    شبیه سازی چطور کار میکنه
    خیلی گشتم led معمولی رو پیدا نکردم فقط ir داشت تو لایبری
    توی التیوم هم خواستم bc547 رو اضافه کنم ولی باید دانلود می شد که نیاز به اکانت داشت

    الان راه حل برای شبیه سازی چیه؟

    1. Avatar photo Alex گفت:

      سلام
      شبیه‌ساز Kicad مبتنی بر موتور شبیه‌سازی Spice هست و همه این موتورها تقریبا اصول یکسانی دارند.
      برای شبیه‌سازی مدار تنها مدل‌های Spice یا IBIS قطعات مهمه و نه شکل گرافیکی مدار پس شما احتمالا
      می‌توانید از هر ترانزیستوری استفاده کنید فقط در قسمت مدل شبیه‌سازی مدل ترانزیستور با شماره مورد نظر
      خودتون را بارگذاری کنید. همین کار را برای LED می‌توانید تکرار کنید. دقت کنید Kicad و حتی آلتیوم تمامی
      مدل‌های شبیه‌سازی را ندارند، شما باید این مدل‌ها را از وب‌سایت شرکت سازنده و یا از یک منبع اینترنتی قابل
      اطمینان دانلود کنید و بعد در خصوصیات قطعه بارگذاری کنید.

      نحوه انجام شبیه‌سازی در Kicad ترجمه شده و بعدا روی وب سایت قرار می‌گیره.

  2. Avatar for محمدرضا محمدرضا گفت:

    با درود فراوان
    اگر بخواهیم بردی را جهت ساخت به شرکتهای چاپ پی سی بی سفارش بدهیم تا انجا که من میدانم فقط خروجی نرم افزار التیوم را قبول میکنند اگر اشتباه میکنم مرا اصلاح کنید ایا میتوان فایل این نرم افزار را به التیوم تبدیل کرد؟

    1. Avatar for سپهر راد سپهر راد گفت:

      خسته نباشید،
      خود Kicad قابلیت تبدیل فایل Altium به Kicad رو داره، ولی دقت نکردم که تبدیل فایل Kicad به آلتیوم رو داشته باشه.
      اما تا جایی که خبر دارم شرکت های چاپ PCB داخل ایران خروجی Gerber رو هم قبول میکنن و نرم افزار Kicad خروجی Gerber داره.
      پس میتونید استفاده کنید.

    2. Avatar photo Alex گفت:

      درود بر شما
      تمام شرکت های سازنده PCB وظیفه دارند که از استانداردهای رایج مثل Gerber پشتیبانی کنند. با این حال اگر شرکتی فقط خروجی نرم افزار آلتیوم را قبول می کند، می توانید در صورتی که آلتیوم را نصب دارید و اکتنشن kicad هم در آن نصب شده، از آموزش زیر استفاده کنید تا فایل ها را به آلتیوم تبدیل کنید. فقط همانطور که در آخر آموزش آلتیوم هم به آن اشاره کرده، باید از صحیح بودن انتقال اطمینان حاصل کنید که خطایی در آن نباشد.
      https://resources.altium.com/sites/default/files/2022-11/Migration%20Guide%20KiCad%20Layout%20to%20Altium%20Designer-2.pdf

      1. Avatar for محمدرضا محمدرضا گفت:

        ممنون بابت پاسخ-ولی کاش راهی بود برای کاربرانی که مثل من فقط لینوکسی هستند و دسترسی به التیوم ندارند

        1. Avatar for سپهر راد سپهر راد گفت:

          جواب قبلی من فکر کنم ارسال نشده، باید بگم که بیشتر شرکت های چاپ PCB در ایران فایل استاندارد Gerber هم قبول میکنن ، و Kicad هم خروجی Gerber داره.

  3. Avatar for سپهر سپهر گفت:

    سلام و درود،
    تشکر میکنم از اینکه پیگیر معرفی این نرم افزار هستید.
    در ایران برای طراحی PCB استفاده از نرم افزار هایی مثل آلتیوم و پروتئوس جا افتاده و بیشتر طراحان همین دو نرم افزار رو میشناسن، که هردو نرم افزار غیر رایگان و کرکی هستن.
    پروتئوس اغلب کرک خوبی نداره و امکاناتش به درستی کار نمیکنه و به همین خاطر برای کار های حرفه ای نمیشه روش حساب باز کرد.
    نرم افزار آلتیوم هم کتابخانه پیشفرض خوبی نداره و مجبور میشید که یا خودتون کتابخانه بسازید،یا دنبال کتابخانه بگردید که مکافاته، مهم تر اینکه بسیاری از امکاناتش بدرد ۹۰ درصد طراحان نمیخوره و سردگم کننده هست.
    هردو نرم افزار هم صرفا نسخه ویندوز دارن و برای مک و لینوکس ساخته نشدن.
    اما kicad نرم افزار متن باز و رایگانی هست که برای ویندوز، مک و لینوکس ساخته شده و محیط زیبا اما ساده ای داره و کاربرپسند هست.
    کتابخانه غنی داره که شامل تمامی قطعات پرکاربرد به شکل پیشفرض ، به همراه مدل های ۳ بعدی اونها هست، حتی اگر قطعه مدنظر داخلش نبود، میتونید از کتابخانه های آنلاین استفاده کنید.
    انواع تم و استایل های قابل دانلود داره که مثلا در صورت دلخواه میتونید تم و رنگ های شماتیک و ادیتور PCB رو از حالت پیشفرض به تم آلتیوم یا ایگل تغییر بدید!
    تا الان حدود ۴۰ تا افزونه هم داره که هر کدوم قابلیت های خاصی رو ارائه میدن، مثلا افزونه هایی برای گرد کردن گوشه های Track ، چیدمان دایره ای و شطرنجی فوت پرینت ها ، ایجاد کویل PCB ، تغییر ابعاد قطعات و… به شکل قابل دانلود داره، امکان شخصی سازی چیدمان رابط کاربری و میانبر های کیبورد هم داره.
    یک قابلیت مهم دیگر این نرم افزار، قابلیت باز کردن فایل پروژه های طراحی شده با آلتیوم هست!
    خودم قبلا برای پروژه های شخصی از Proteus و برای پروژه های سفارشی از Altium استفاده میکردم، اما از وقتی با Kicad آشنا شدم، هر دو نرم افزار Altium و پروتئوس رو کنار گذاشتم.
    به شما هم پیشنهاد میکنم حتی برای یکبار هم که شده، Kicad رو امتحان کنید!

    1. Avatar photo Thesami گفت:

      درود بر شما
      سپاسگزارم بابت توضیح قشنگتون، به امید روزی که این نرم افزار های open source بیشتر مورد استقبال بچه های الکترونیک قرار بگیره.

    2. Avatar photo Alex گفت:

      سلام
      خیلی از شما ممنون هستیم.
      بله به درستی به تمام مزیت های Kicad در مقایسه با دیگر نرم افزارهای طراحی PCB اشاره کردید و بنظرم اگر منبع آموزشی کامل برای Kicad قرار داده بشود تمام طراحان می توانند با خیال راحت از دیگر نرم افزارها به Kicad مهاجرت کنند و یا حداقل خودشون را منحصر به یک نرم افزار نکنند. در طول ده سال گذشته آلتیوم آپشن های بسیار زیادی به نرم افزار اضافه کرده اما در مقابل اگر امروز شخصی بخواهد تازه با آن شروع به کار کند به کلی گیج شده و از منوی های زیاد آن وحشت خواهد کرد. آلتیوم سعی کرد این ضعف را با آموزش های کامل در فضای مجازی برطرف کند اما مسئله این است که استفاده کامل از آنها مستلزم داشتن زبان انگلیسی قوی است.
      خبر خوب این هست که ما قصد داریم آموزش کامل را به صورت مفصل و با جزئیات در سیسوگ منتشر کنیم که کاملا مطابق با خود سایت Kicad هست. طراحان می توانند به این سری از آموزش ها دید مرجع داشته باشند یعنی در هر قسمت که احساس کردند در آن مشکل دارند به آن بخش مربوطه از آموزش ها مراجعه کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *