4 سؤال مهم در مورد عمر مفید دستگاه‌های الکترونیکی

سؤال اول:عمر مفید دستگاه‌های الکترونیکی چیست؟

همان‌طور که می‌دانید هر وسیله‌ای که ما از آن استفاده می‌کنیم، از گوشی موبایل گرفته تا یک محافظ برق ساده همگی دارای یک عمر مفید هستند. با مقداری تحقیق متوجه می‌شوید هیچ شرکتی عرضه یک محصول را دو سال به خاطر تست عمر مفید عقب نمی‌اندازد طبیعی هم هست چون ورشکست می‌شود!!!

اصولاً عمر مفید دستگاه‌های الکترونیکی را بر اساس ساعت می‌گویند.

نکته‌ی مهمی که نباید فراموش کنیم، عمر مفید به این معنا نیست که دستگاه مدنظرمان کی خراب می‌شود! بلکه عمر مفید به این معناست که در شرایط مد‌نظر ما حداقل چقدر عمر می‌کند؟!

شاید برای شما مفید باشد: آموزش الکترونیک از 0 تا 100

سوال دوم:چرا عمر مفید مهم است؟

من تا به حال چندین بار پرینتر خریدم، یکی از پارامترهایی که همیشه بررسی می‌کردم این بود که ببینم با هر بار شارژ کردن، این پرینتر چقدر کار می‌‍کند به عبارت علمی‌تر من به‌عنوان مصرف‌کننده می‌خواستم ببینم عمر مفید کارتریج این پرینتر چقدر است!

به یاد دارم زمانی که اولین پکیج خانه هوشمندم را طراحی کردم که البته بیسیم هم بود و کلی امکانات لاکچری داشت اولین سؤالی که در مورد طراحی از من پرسیدند این بود که این دستگاه چه مدت کار می‌کند؟

همان‌طور که می‌دانید مدت‌زمان گارانتی را شرکت‌های بزرگ بر اساس همین عمر مفید تعیین می‌کنند.

پس درنهایت چه به‌عنوان مصرف‌کننده و چه به‌عنوان طراح و تولیدکننده باید نیم نگاهی به عمر مفید داشته باشیم.

سوال سوم:چه عواملی بر عمر مفید تاثیر دارن؟

با توجه به تجربه تست و عیب‌یابی ای که دارم و مطالبی که در رابطه با تست کنترل کیفیت کردم خیلی ساده بخواهم بگویم عمر مفید یک محصول به پنج مورد ربط دارد

1. طراحی محصول
2. جنس قطعات
3. فرآیند تولید
4. شرایط استفاده
5. شرایط اطراف محصول

مورد اول مربوط می‌شود به تیم تحقیق و توسعه یا همان R&D که با توجه به مشاوره‌هایی که در این چند سال دادم دو تا از بزرگ‌ترین مشکلات این قسمت، نداشتن چک‌لیست کاری و فقدان مستندسازی است.

مورد دوم هم مربوط می‌شود به کیفیت قطعات، مثلاً خازن‌های الکترولیتی از 10 هزار تا 50 هزار ساعت عمر مفید دارند این بر می‌گردد به بازرگانی یا تیم که قطعات باکیفیت را از جاهای خوب تأمین کنند.

مورد سوم مربوط می‌شود به خط تولید و مونتاژ بوردها که مشکل اصلی این قسمت هم عدم رعایت استانداردهای کاری است که باعث می‌شود یک قطعه شوک یا آسیب ببیند.

و اما موارد 4 و 5 مواردی هستند که مقداری را باید تیم تحقیق و توسعه در کارشان در نظر بگیرند مثلاً ضد آب بودن برای یک موبایل صنعتی و مقدار دیگر آن هم که خارج از گارانتی هست.

سوال چهارم:عمر مفید را چگونه حساب می کنند؟

عمر مفید را با اصطلاحی به نام MTTF بیان می‌کنند که مخفف mean time to failure است و به معنی متوسط زمانی است که یک قطعه یا دستگاه پس از شروع به‌کار، به اولین خرابی خود می‌رسد.

محاسبه عمر مفید دستگاه‌ها روش‌های مختلفی دارد اما از سال 2011 استانداردی برای این تعریف کردن که چندین مرحله دارد و باید یک‌بار کامل در مورد آن توضیح بدهم اما خلاصه این است که عمر مفید همه قطعات را در شرایط استاندارد شرکتی استخراج می‌کنند بعد بدترین شرایط دستگاه طراحی‌شده را در نظر می‌گیرند و بر اساس الگوریتم‌های مختلف شوک‌های مختلفی مثل دما، رطوبت، ولتاژ و دفعات خاموش و روشن شدن را به آن اعمال می‌کنند و با ثبت اطلاعات خرابی‌ها و تناسب بین داده‌های قبلی به‌صورت تخمینی به یک عدد می‌رسند که این همان عمر مفید ماست.

اگر دوست دارید این بحث را ادامه دهیم حتما در کامنت‌ها نظرات خو را بگویید تا در صورتی که تعداد قابل توجهی علاقه مند به مطالب بودند این مطالب را کامل تر و عملی تر بگویم.

موفق باشید دکتر محمدتقی جعفری